فتومونتاژ چیست؟
فتومونتاژ یکی از تکنیک های جالب و موثری است که برای خلق تصاویر بدیع و شگفت انگیز مورد استفاده قرار می گیرد و فرصت های جدیدی را برای شکوفایی خلاقیت و نمایش ایده های نو در اختیار هنرمندان این عرصه قرار می دهد.
با پیشرفت چشمگیر هنر گرافیک در دهه های اخیر، آفرینش تصاویر زیبا و خلاقانه توسط هنرمندان مبتدی و حرفه ای، سرعت و کیفیت بیشتری به خود گرفته است. خصوصا با وجود امکان استفاده از ابزارهای دیجیتال و نرم افزارهای پیشرفته ای نظیر فتوشاپ، ایلوستریتور و… که تمامی محدودیت ها و موانع موجود برای نمایش و به تصویر کشیدن خلاقیت را از سر راه برداشته اند، هنر طراحی گرافیک و ویرایش عکس نیز وارد مرحله تازه ای شده است.
برای آشنایی بیشتر با هنر فتومونتاژ، اصول و نحوه انجام آن، با ما همراه باشید.
فتومونتاژ در گرافیک
آنچه در این مطلب می خوانید:
فتومونتاژ (Photomontage) به هنر تلفیق چند عکس یا تصویر از طریق ابزارها و نرم افزارهای گوناگون و خلق یک تصویر نهایی از مجموعه آن ها، اطلاق می شود. نتیجه ترکیب این موارد، می تواند تصویری واقع گرایانه یا انتزاعی باشد.
گاه برای افزودن یک شیء، شخص یا المان به تصاویر و عکس های از پیش تهیه شده، از هنر فتومونتاز استفاده می شود. در این صورت با توجه به میزان مهارت گرافیست، تصویر نهایی بسیار طبیعی به نظر رسیده و همانند یک عکس عادی و دستکاری نشده به چشم می آید. این مورد منعکس کننده تصوری است که اغلب افراد از هنر فتومونتاژ در ذهن دارند.
اما کاربرد این هنر صرفا به فریب دادن مخاطب و تقلب در ارائه تصاویر محدود نمی شود. بلکه تکنیکی جذاب و منحصر به فرد برای خلق تصاویر پرمعنا و ایده پردازی در زمینه طراحی گرافیک به حساب می آید. با استفاده از Photomontage می توان بسیاری از تصاویر و المان ها را در کنار هم قرار داد و ایده ها و موقعیت های خیالی بسیاری را به نمایش گذاشت.
کیفیت ارائه نتایج فتومونتاژ تا حد زیادی به مهارت و تجربه طراحان و هنرمندان وابسته است. به صورتی که عدم توجه به نکات لازم و استفاده از قابلیت های مورد نیاز، به طرز چشمگیری از تأثیرگذاری و باورپذیری تصویر نهایی می کاهد و درست برعکس آن، با برخورداری از دانش و مهارت کافی در خصوص تلفیق و ترکیب تصاویر، می توان آثار بسیار بدیع و جذابی را خلق نمود.
تاریخچه فتومونتاژ
ایده کنار هم قراردادن تصاویر و خلق تصویری تازه، قدمت بسیاری داشته و حتی پیش از ارائه نرم افزارهای گرافیکی چون فتوشاپ، به اشکال گوناگون پیاده سازی می شده است.
از ابتدایی ترین اشکال فتومونتاژ می توان به بریدن عکس ها و چسباندن آن ها در کنار یکدیگر اشاره کرد. در اینجا بدون استفاده از هیچ تکنیک، نرم افزار یا فناوری پیشرفته ای، تصاویری ساده اما خلاقانه آفریده می شدند.
این تکنیک با گذر زمان مورد توجه بسیاری از هنرمندان قرار گرفت و حتی از بسیاری از سبک های هنری نظیر دادائیسم، کوبیسم و… تبعیت نمود. این روند تا آنجا ادامه پیدا کرد که Photo montage به ابزاری برای ارائه انتقادات سیاسی و اعتراضات اجتماعی بدل گشت. لازم به ذکر است که کوبیسم و دادائیسم از انواع سبک های نقاشی هستند که می توانید جهت آشنایی بیشتر با آن ها و سایر سبک های نقاشی، مقاله مربوط به انواع سبک های نقاشی را مطالعه نمایید.
لغت فتومونتاژ اولین بار توسط رائول هاوسمان مورد استفاده قرار گرفت. او که به مکتب هنری دادائیسم احساس تعلق داشت، فتومونتاژ را نوعی تلفیق میان نقش هنرمند و سازنده معرفی نمود.
با پیشرفت فناوری و امکان استفاده از ماشین آلات و ابزارهای پیشرفته با هدف ویرایش تصاویر و عکس های تهیه شده با دوربین، در این هنر نیز تغییرات چشمگیری رخ داد. به نحوی که تصاویر خلق شده در این دوران از نظر کیفیت، باورپذیری و تأثیرگذاری، به نسبت گذشته از سطح بالاتری برخوردار بودند.
اما تغییرات اصلی، به عصر تکنولوژی و تولید نرم افزارهای کامپیوتری باز می گردد که فتومونتاژ را به منتها درجه پیشرفت و شکوفایی نزدیک نمود.
چگونه فتومونتاژ کنیم؟
فتومونتاژ نیز همانند سایر تکنیک های هنری، برای پیاده سازی بهتر، نیازمند تهیه مقدمات و توجه به یک سری نکات کاربردی و مهم از سوی هنرمندان است. پس اگر در پی یادگیری و پرداختن به رشته جذاب Photomontage هستید، با ما همراه باشید!
- با نرم افزارهای مورد نیاز خود آشنا شوید: انجام فتومونتاژ به صورت مبتدی یا حرفه ای، نیازمند تسلط به نرم افزارهای گرافیکی و اصول اولیه ای است که به بهبود کیفیت کار و نمایش بهتر ایده ها کمک می کنند. همچنین آشنایی با قابلیت ها و نقاط ضعف هر نرم افزار و انتخاب نمونه مناسب برای خلق هر اثر، برای هنرمندان تازه کار از اهمیت بالایی برخوردار است. در این بین استفاده از کلاس های آموزشی، نظیر دوره گرافیک و یا دوره های آموزشی نرم افزارهای گرافیکی مختلف و همچنین استفاده از منابع خودآموز، می تواند بسیار مفید واقع شود.
- از ایده های خلاقانه بهره بگیرید: فتومونتاژ در درجه اول نیازمند تعیین هدف و ایده پردازی است. اگر قصد دارید یک تصویر مفهومی یا انتزاعی خلق کنید، باید در درجه اول مفهوم کلی مورد نظر خود و تصاویر مناسب برای به نمایش گذاشتن آن را تعیین نمایید. جهت خلق ایده های تازه و جذاب، می توانید از آثار دیگر هنرمندان الهام بگیرید. همچنین اقتباس از نقاشی ها، نمادها و عکس های مشهور، می تواند آغاز مناسبی برای پرورش خلاقیت و نوآوری شما به حساب آید.
- جزئیات را فراموش نکنید: توجه داشته باشید که اهمیت دادن به جزئیات، در نتیجه نهایی اثر، تأثیر مثبتی می گذارد. یک هنرمند خوب، کسی است که هیچ گزینه ای را بدون علت در اثر خود به کار نبرده و برای استفاده از هر تکنیک یا المان، فلسفه ای را در نظر داشته باشد.
- به سایه ها توجه کنید: اگر می خواهید تصاویر مونتاژ شده، واقعی و طبیعی به نظر برسند، ایجاد تغییر در شکل و شدت سایه ها، برگ برنده شما محسوب می گردد. این امر سبب می شود تا تصاویر افزوده شده به محیط، بخشی از یک کل به حساب آمده و از دید مخاطب با یکدیگر منسجم باشند. در این بین انتخاب یک زاویه فرضی مناسب برای تابش نور متناسب با حال و هوای تصویر، از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
- عکاسی کنید: اگر می خواهید تا حد ممکن در انجام تغییرات مورد نظرتان آزاد باشید، بهتر است از عکس هایی استفاده کنید که خودتان آن ها را تهیه نموده اید. در اینجا نیز بهتر است ابتدا ایده کلی خود را مشخص کرده و تعیین کنید که به چه نوع تصاویر و المان هایی نیاز دارید. سپس با در نظر داشتن این موارد، سوژه مناسب خود را انتخاب کرده و عکسی جذاب و مناسب از آن تهیه نمایید. اگر علاقمند به یادگیری عکاسی به صورت حرفه ای و تخصصی هستید، می توانید از پکیج ها و دوره های آموزشی ارائه شده در حوزه عکاسی، مانند دوره عکاسی مجتمع فنی نیاوران، استفاده نمایید.
همچنین توجه داشته باشید که فتومونتاژ دارای انواع و شیوه های متفاوتی است که استفاده از هر کدام، نیازمند رعایت یک سری اصول و نکات جداگانه می باشد. در ادامه به انواع فتومونتاژ و جزئیات هر کدام بیشتر می پردازیم.
انواع فتومونتاژ
به طورکلی فتومونتاژ به دو شیوه دستی و دیجیتال انجام می شود.
فتومونتاژ دستی
همانطور که به نظر می رسد، فتومونتاژ دستی نسبت به نمونه دیگر، از قدمت بیشتری برخوردار است. استفاده از این تکنیک، به دوران جنگ جهانی اول بازمی گردد؛ زمانی که نه از کامپیوترها خبری بود و نه از نرم افزارهایی نظیر فتوشاپ!
در آن زمان تلفیق عکس ها و تصاویر، با استفاده از روش های ساده و دستی انجام می گرفت که هم برای افراد مبتدی و هم هنرمندان حرفه ای، بسیار جذاب و جالب توجه بود.
در آن دوران هنرمندان صاحب سبک، خصوصا علاقه مندان به مکتب دادائیسم، و سایر سبک های نقاشی از هنر فتومونتاژ دستی برای به نمایش گذاشتن فلسفه ای تازه در نگرش به مفاهیم کلی و ارائه دیدگاه های سیاسی و اجتماعی استفاده می کردند.
همچنین در طراحی تصاویر جلد کتاب ها و عکس های چاپ شده در روزنامه ها نیز از برخی تکنیک های Photomontage دستی استفاده می شد.
امروزه با وجود قابلیت های متعددی که در نرم افزارهای پیشرفته گرافیکی مانند فتوشاپ، پیکس ارت و… ارائه شده است، فتومونتاژ دستی تقریبا روشی منسوخ شده به حساب می آید.
فتومونتاژ دیجیتال
امروزه هنرمندان و علاقه مندان به فتومونتاژ، با استفاده از رایانه و نصب نرم افزارهای کاربردی در زمینه گرافیک، به برش، تلفیق و خلق تصاویر تازه می پردازند.
فتومونتاژ دیجیتال، به ترکیب چند تصویر و خلق مجموعه ای تازه با استفاده از تکنولوژی های مدرن و ابزارهای دیجیتال اطلاق می شود.
همانطور که می دانید، نرم افزارهای کاربردی در زمینه Photomontage بسیار اند و هر یک، از ویژگی ها و قابلیت های بسیاری برخوردار هستند. در اینجا هنرمند می تواند با سرعت و دقت بالا، تصاویری با کیفیت و زیبایی بیشتر را ترسیم نموده و به نمایش بگذارد.
برخورداری از قابلیت های جذاب و متنوع برای جدا نمودن یک یا چند سوژه از تصویر، ایجاد تغییر در رنگ ها و سایه ها، کنار هم قراردادن تصاویر و المان های مختلف در یک محیط واحد و نهایتا چاپ یا اشتراک گذاری طرح نهایی، همه و همه سبب شده اند تا یادگیری این نرم افزارها و استفاده از آن ها برای امور مختلف مربوط به طراحی گرافیک از جمله فتومونتاژ، به امری سرگرم کننده و مفید بدل شود. به نحوی که امروزه افراد مسلط به Photo montage دیجیتال، با فرصت های شغلی و اقتصادی شگفت انگیزی مواجه خواهند شد.
نرم افزار فتومونتاژ
از جمله نرم افزارهای کاربردی در حوزه فتومونتاژ می توان به موارد زیر اشاره کرد.
فتومونتاژ در فتوشاپ (Photoshop)
بسیاری از افراد در محاورات روزمره، واژه فتوشاپ و فتومونتاژ را به صورت مترادف در نظر گرفته و برای توصیف عمل ویرایش عکس، از لفظ فتوشاپ کردن استفاده می کنند! علت این امر، کاربرد گسترده و مفید نرم افزار فتوشاپ در امر Photo montage می باشد.
فتوشاپ یکی از مهم ترین و بهترین نرم افزارهای گرافیکی است که بر پایه داده های پیکسلی فعالیت کرده و از ابزارها، افکت ها و امکانات بی نظیری برای امر فتومونتاژ برخوردار است.
فتوشاپ محصول شرکت ادوبی بوده و یادگیری آن برای طراحان حرفه ای و غیر حرفه ای، امری بسیار ضروری محسوب می گردد. جهت یادگیری کار با نرم افزار ادوبی فتوشاپ، می توانید از دوره های آموزشی ارائه شده در این زمینه، نظیر دوره فتوشاپ مجتمع فنی نیاوران، بهره ببرید.
فتومونتاژ در گوشی (PicsArt)
پیکس آرت نرم افزاری جذاب و کاربردی برای کاربران گوشی های اندرویدی و iOS می باشد که به آن ها در تهیه آثار فتومونتاژ در گوشی کمک می کند.
در این نرم افزار می توانید از قابلیت هایی پرکاربرد جهت برش، مونتاژ و ادیت تصاویر استفاده نمایید و نتایج نهایی را با افکت ها و استیکرهای گوناگون ویرایش کنید.
این محصول تقریبا در تمامی مارکت های اپلیکیشن اندروید و iOS برای دانلود در اختیار کاربران قرار گرفته است.
نرم افزار لایت روم (Lightroom)
این نرم افزار برخلاف فتوشاپ و بسیاری نمونه های دیگر، در رده محصولات حرفه ای قرار نمی گیرد و بیشتر برای علاقه مندان مبتدی مناسب می باشد.
با استفاده از لایت روم، می توانید در گوشی موبایل و یا سیستم کامپیوتر خود و با استفاده از ساده ترین امکانات، تصاویر را با یکدیگر ترکیب کرده و ایده های خود را به نمایش بگذارید.
اگر به دنبال یک نرم افزار ساده اما کاربردی برای تمرین فتومونتاژ بر روی تلفن هوشمند خود می باشید، Lightroom نمونه کاربردی و مناسبی محسوب می گردد.
فتومونتاژ در CANVA
نرم افزار فوق، هم برای افراد مبتدی و هم برای طراحان حرفه ای، می تواند گزینه جالب توجه ای باشد. در اینجا طیف وسیعی از رنگ ها و افکت ها، تصاویر و قالب های از پیش مهیا شده و ابزارهای جالب و کاربردی، در اختیار کاربران قرار می گیرد.
توجه داشته باشید که این نرم افزار نیز برای طراحی آثار بسیار حرفه ای و پیشرفته فتومونتاژ گزینه مناسبی محسوب نمی شود.
