فارکس چیست و چگونه کار میکند؟

در پاسخ به این سوال که فارکس چیست و چگونه کار میکند، می توان گفت فارکس (Forex) به زبان ساده، اشاره به معامله یک ارز با ارز دیگر (برای نمونه مبادله دلار آمریکا با یورو اروپا) دارد. در فارکس (مبادله خارجی – Foreign Exchange Market) خریداران و فروشندگان، ارز را با قیمت توافقی بین یکدیگر انتقال می دهند. این معاملات خارجی در بازار مبادلات خارجی که با نام بازار فارکس نیز شناخته می شود، صورت می گیرد.

فارکس چیست؟

فارکس یکی از بزرگ ‌ترین بازارهای جهان است و همه روزه تریلیون ‌ها دلار سرمایه در آن جا به جا می شود. اما این بدان معنا نیست که ما با یک مکان متمرکز روبرو هستیم. بلکه بازار فارکس یک بازار الکترونیکی است که از مجموعه ای از بانک ها، کارگزاران، موسسات و معامله گران فردی تشکیل می شود و معمالات در آن اغلب از طریق کارگزاران یا بانک ها صورت می گیرد.

مبادلات ارزی اغلب به منظور اهداف عملی صورت می گیرد، اما مبادلات ارز در فارکس، با هدف کسب سود انجام می شود. مقدار ارز تبدیل شده در هر روز می تواند منجر به نوسان شدید حرکت برخی ارزها گردد و همین بی ثباتی، منجر به افزایش جذابیت فارکس برای معامله گران می شود.

لازم به ذکر است که برای تحلیل فارکس نیز به مانند بورس، می توان از تحلیل تکنیکال کمک گرفت. آموزش استفاده از تحلیل تکنیکال در فارکس، یکی از مباحث مورد بررسی در دوره تحلیل تکنیکال مجتمع فنی نیاوران است.

فارکس چگونه کار میکند؟

در معاملات فارکس، ابتدا بازار، ارزش مالی ارزها را مشخص کرده تا به عنوان نرخ ارز در بازار در نظر گرفته شود. مبادلات خارجی می تواند به همان سادگی تبدیل یک ارز به ارز دیگر، در بانک های محلی انجام شود. همچنین می تواند معاملات ارز در بازار را نیز شامل شود.

برای مبادله ارزها، آن ها باید به صورت جفت جفت فهرست شوند. برای مثال دلار آمریکا (USD) در مقابل دلار کانادا (CAD)، یورو (EUR) در مقابل دلار آمریکا و دلار آمریکا در برابر ین ژاپن (JPY) و… . هر جفت از این ارزهای فهرست شده، دارای یک ارزش مالی خواهند بود. برای نمونه اگر ارزش جفت دلار آمریکا و کانادا 1.2569 باشد، بدین معنا است که خرید یک دلار آمریکا 1.2569 دلار کانادا هزینه خواهد داشت.

در بازار فارکس، مبادله ارزها به صورت سهام یا قطعات انجام می شود و دارای سه نوع سهم میکرو، مینی و استاندارد می باشد. ارزش هر سهم میکرو مبلغی برابر با 1000 واحد پول معین است. به همین ترتیب هر سهم مینی، 10000 واحد و هر سهم استاندارد معادل 100000 واحد پول معین می باشد.

البته مبادلات ارز در بازار فارکس، با تبدیل ارزها در هنگام سفرهای خارجی، کاملا متفاوت است؛ در زمان مبادله ارزها در بازار الکترونیک فارکس، همانگونه که گفته شد، معاملات در بلوک های ارزی مشخصی صورت می گیرد. با این حال سرمایه گذاران و مبادله کنندگان، محدودیتی در زمینه تعداد مبادله انجام شده ندارند. بازار فارکس دارای ویژگی های منحصر به فردی است که بخش عمده ای از آن، مربوط به گستردگی و حجم بالای معاملات در آن است. بر اساس گزارش هایی که متعلق به 63 بانک مرکزی است، در ماه آوریل سال 2019، معاملات در بازارهای فارکس به طور متوسط ​​6.6 تریلیون دلار در روز بوده است و بزرگترین مراکز تجاری جهان عبارتند از: لندن، نیویورک، سنگاپور، هنگ کنگ و توکیو.

روش معامله فارکس

همانگونه که گفته شد، بازار فارکس در پنج روز هفته، به صورت شبانه روزی و در سراسر مراکز مالی بزرگ در جهان فعال است. این بدان معنا است که مبادله کنندگان می توانند در هر زمان ممکن، اقدام به خرید و فروش ارز کنند. معامله در بازار فارکس، یک مبادله تک مرحله ای نیست و طیف وسیعی از راه های سرمایه گذاری و خرید و فروش در آن وجود دارد. سرمایه گذاران می توانند از طریق نمایندگی ها، مراکز مالی یا شبکه های الکترونیکی، اطلاعات مورد نیاز را کسب کرده و به انجام معامله بپردازند.

به لحاظ تاریخی، مبادله خارجی یا فارکس، در ابتدا تنها توسط دولت ها، شرکت های بزرگ و صندوق های تامینی صورت می گرفت. اما امروزه، مبادله ارزها به آسانی یک کلیک و توسط هر سرمایه گذاری امکان پذیر است. امروزه بسیاری از شرکت ‌های سرمایه ‌گذاری، این فرصت را برای سرمایه گذاران فراهم می‌ کنند تا هر زمان که بخواهند، اقدام به افتتاح حساب کرده و ارزهای خود را مبادله کنند. هنگام مبادله ارزها در فارکس، هیچگونه مبادله فیزیکی و نقدی اتفاق نمی افتد و  این دقیقا خلاف آن چیزی است که در یک کیوسک ارز خارجی و هنگام تبدیل ارزها رقم می خورد!

علاوه بر تحلیل تکنیکال، یکی دیگر از روش های تحلیلی که علاوه بر بورس، در بازار فارکس هم کاربرد دارد، تحلیل بنیادی است. جهت یادگیری استفاده از تحلیل بنیادی در فارکس، می توانید در دوره تحلیل بنیادی مجتمع فنی نیاوران شرکت نمایید.

تفاوت با سایر بازارهای مالی

میان فارکس و سایر بازارهای مالی نظیر بورس، تفاوت های اساسی وجود دارد که در این قسمت به مهم ترین آن ها اشاره خواهیم کرد؛

• اول آنکه نسبت به سایر بازارهای مالی و سرمایه گذاری، قوانین کمتری بر فارکس حاکم است. بنابراین سرمایه گذاران در فارکس، با استانداردها و مقررات سختگیرانه کمتری نسبت به بازارهای سهام یا سایر بازارهای مالی مواجه اند.
• در فارکس هیچ اتاق تسویه یا نهاد مرکزی وجود ندارد که به عنوان ناظر بر آن عمل کند.
• معاملات فارکس در یک صرافی و به شکل سنتی انجام نمی ‌شود و برخی موارد بازارهای سنتی مانند کمیسیون ها و… در آن وجود ندارد.
• عدم محدودیت زمانی و عدم محدودیت در تعداد معامله دیگر تفاوتی است که میان فارکس و سایر بازارهای سهام وجود دارد.

انواع بازار فارکس

بازار فارکس دارای انواع مختلفی است که در ادامه شرح می دهیم:

فارکس نقطه ای

تسویه در بازار نقطه ای برای اکثر ارزها طی دو روز کاری انجام می شود. تنها استثنا در این بازار، دلار آمریکا در مقابل دلار کانادا است که در روز بعد تسویه می گردد و بقیه جفت های ارزی، پس از دو روز کاری تسویه می شوند. اما در ایام تعطیلات طولانی مدت، مانند عید پاک یا کریسمس، تسویه معاملات ممکن است گاها تا شش روز زمان ببرد. قیمت مبادله در تاریخ معامله تعیین می شود، اما پول آن به ارزش روز پرداخت می گردد.

بر اساس گزارش ها، دلار آمریکا فعال ترین ارز معامله تا سال 2019 بوده است. رایج ترین جفت های ارزی عبارتند از دلار آمریکا در مقابل یورو، ین ژاپن، پوند انگلیس و دلار استرالیا. رایج ترین صلیب ها نیز یورو در مقابل پوند و ین است. بازار نقطه ای اغلب بسیار بی ثبات است. حرکت بازار نقطه ای، در کوتاه مدت بر اساس معاملات فنی انجام می شود که بر جهت و سرعت حرکت تمرکز دارد. کسانی که بر روی این تکنیک ها متمرکزند، اغلب به عنوان چارتیست شناخته می شوند. حرکت بلندمدت ارز در بازار نقطه ای نیز تحت تاثیر عواملی مانند نرخ بهره نسبی و رشد اقتصادی انجام می گیرد.

فارکس پیشرو

معاملات پیشرو در بازار فارکس به هر معامله ای که در آینده ای طولانی تر از حالت نقطه ای تسویه شود، اطلاق می گردد. قیمت بازار پیشرو ترکیبی است از نرخ نقدی به اضافه یا منهای نقاط پیشرو که تفاوت میان نرخ بهره بین دو ارز را نشان می دهد. اکثر این مبادلات، سررسیدی کمتر از یک سال دارند، اما گاها ممکن است طولانی تر از یکسال نیز باشند. مانند بازارهای نقطه ای، قیمت در تاریخ معامله تعیین شده اما پول در تاریخ سررسید تبادل می گردد. قراردادهای پیشرو باید مطابق با الزامات دو طرف تنظیم شود.

فارکس آینده

فارکس آینده نیز اشاره به قراردادی برای خرید یا فروش مقدار معینی از یک ارز و به قیمت و تاریخ مشخص شده در آینده دارد. مهم ترین تفاوت فارکس پیشرو با فارکس آتی، آن است که قراردادهای آینده از نظر قانونی الزام آور هستند.

انواع ارز در معاملات فارکس

در فارکس دو نوع ارز پایه و مظنه وجود دارد؛ ارز پایه اشاره به نخستین ارزی دارد که در یک جفت فهرست شده اند و به ارز دوم، ارز مظنه گفته می شود. معاملات فارکس همواره فروش یک ارز به منظور خرید ارز دیگر را شامل می شود و  به همین سبب، معامله آن را به صورت جفتی انجام می دهند.

در این مبادلات، قیمت یک جفت ارز اشاره به ارزش یک واحد ارز پایه در ارز مظنه‌ ای دارد. هر ارز به صورت یک کد سه حرفی فهرست می شود که دو حرف آن مخفف منطقه جغرافیایی و دیگری نام خود ارز است. به عنوان مثال جفت GBP/USD اشاره به خرید پوند بریتانیا و فروش دلار آمریکا دارد. در این جفت ارزی، اگر ارزش پوند در برابر دلار افزایش پیدا کند، در این صورت یک پوند به مقدار دلار بیشتری می ارزد و قیمت جفت ارزی بیشتر می شود. بنابراین زمانی که سرمایه گذاران احتمال می دهند که در یک جفت ارزی، ارز پایه در برابر ارز مظنه تقویت می ‌شود، اقدام به خریداری آن می کنند و در شرایط عکس، آن را می فروشند.

انواع جفت ارز فارکس

انواع جفت ارز فارکس عبارتند از:

• جفت ارزهای اصلی: شامل هفت ارز اصلی که 80 درصد معاملات جهانی فارکس را به خود اختصاص می دهند و شامل EUR/USD ، USD/JPY GBP/USD ، USD/CHF ، USD/CAD و AUD/USD می شوند.
• جفت ارزهای کوچک: به ارزهایی که کمتر مورد معامله قرار می گیرند، اختصاص دارد که شامل EUR/GBP ، EUR/CHF ، GBP/JPY می شوند.
• جفت ارزهای بیگانه: اشاره به قرار گرفتن یک ارز اصلی در مقابل ارزهای کوچک یا نوظهور دارد و شامل USD/PLN (دلار آمریکا در برابر زلوتی لهستان)، GBP/MXN (استرلینگ در برابر پزو مکزیک) و EUR/CZK می شود. همچنین جفت های منطقه ای مانند EUR/NOK (یورو در مقابل کرون نروژ)، AUD/NZD (دلار استرالیا در برابر دلار نیوزلند) و AUD/SGD را نیز در بر می گیرد.

عوامل موثر بر بازار فارکس

همانگونه که گفته شد، بازار فارکس از ارزهای سراسر جهان تشکیل شده و عوامل زیادی وجود دارند که می توانند در تغییرات قیمت این بازار نقش داشته باشند. همین امر امکان پیش بینی آن را با مشکل روبرو کرده است. با این حال، شبیه به اغلب دیگر بازارهای مالی، فارکس در درجه اول توسط نیروهای عرضه و تقاضا هدایت می‌ شود، اما عوامل دیگری نیز بر آن اثرگذارند که در ادامه ذکر می گردد:

بانک های مرکزی

عرضه ارزها اغلب توسط بانک های مرکزی کنترل می شود. به همین دلیل، اقدامات و دستورالعمل های آن ها می تواند تأثیر قابل توجهی بر قیمت ارز داشته باشد.

گزارش های خبری موثر بر فارکس

همه سرمایه گذاران و واحد های تجاری، مایل اند دارایی خود را در اقتصادهایی با چشم اندازی قوی، سرمایه گذاری کنند. بنابراین، بدیهی است که انتشار اخبار مثبت در خصوص یک منطقه خاص، می تواند منجر به تشویق سرمایه گذاری و افزایش تقاضا برای ارز آن منطقه گردد. به همین ترتیب، یک خبر منفی نیز می تواند منجر به کاهش سرمایه گذاری و کاهش قیمت ارز یک منطقه شود. به همین سبب اغلب کشورها تلاش می کنند تا اطلاعات مثبتی از وضعیت اقتصادی منطقه خود منتشر کنند.

احساسات بازار

در واکنش به اخبار منتشر شده، جو بازار نیز تغییر کرده و می تواند نقش مهمی در افزایش یا کاهش قیمت یک ارز داشته باشد.

داده های اقتصادی موثر بر فارکس

داده‌های اقتصادی همواره عنصری جدایی ناپذیر از حرکت قیمت ارزها هستند. زیرا علاوه بر آنکه نشان‌ دهنده عملکرد یک اقتصاد می باشند، چشم اندازی در خصوص اقدامات بعدی بانک مرکزی را نیز ارائه می ‌دهند.

رتبه بندی اعتباری

از آنجا که سرمایه گذاران همواره سعی درافزایش بازدهی و کاهش ریسک خود دارند، بنابراین علاوه بر موارد ذکر شده، ممکن است در هنگام تصمیم‌ گیری، رتبه بندی های اعتباری مرتبط با  محل سرمایه‌ گذاری را نیز مد نظر قرار دهند. رتبه اعتباری یک کشور، اغلب به نوعی ارزیابی آن کشور در رابطه با بازپرداخت بدهی هایش مرتبط می شود. کشوری که رتبه اعتباری بالایی دارد، منطقه ای امن برای سرمایه گذاری محسوب می گردد.

مفاهیم اولیه فارکس

در این قسمت با برخی تعاریف اصلی و کلیدی و مفاهیم اولیه در فارکس آشنا می شویم:

اهرم در فارکس

اهرم در فارکس ابزاری است که به کمک آن، می توان بدون نیاز به پرداخت ارزش کامل معامله از قبل، در معرض مقادیر زیادی از ارز قرار گرفت. به این نحو که در عوض، یک سپرده کوچک به نام مارجین راه اندازی می شود. در یک معامله اهرمی، سود یا زیان معامله، بر اساس اندازه کامل معامله محاسبه می گردد.

در حالی که این نوع از مبادله می تواند منجر به افزایش سود گردد، می تواند خطر زیان ‌های افزایش‌ یافته را نیز به همراه داشته باشد. بنابراین در تجارت اهرمی، یادگیری نحوه مدیریت ریسک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

مارجین در فارکس

مارجین همانگونه که در بالا ذکر شد، بخش کلیدی معاملات اهرمی است. در واقع سپرده اولیه ای که برای ایجاد و حفظ یک موقعیت اهرمی ایجاد می گردد، مارجین نام می گیرد. در سپرده مارجین، نیازها می تواند بسته به کارگزار و میزان حجم معامله متغیر باشد.

پیپ در فارکس

پیپ ها واحدهای اندازه گیری حرکت در یک جفت فارکس هستند و هر پیپ فارکس، برابر است با حرکت یک رقمی در رقم چهارم اعشار یک جفت ارز. بنابراین اگر GBP/USD از 1.35361 دلار به 1.35371 دلار برسد، آنگاه می توان گفت که یک پیپ جابجا شده است. ارقام اعشاری که بعد از پیپ می آیند، پیپ کسری یا پیپت نامیده می شوند.