نرم افزار کتیا چیست؟

CATIA کتیا (برنامه تعاملی سه بعدی به کمک کامپیوتر) یک نوع نرم افزار چند منظوره مهندسی است که توسط شرکت هواپیمایی فرانسوی تبار داسو سیستمز تولید شده است.شرکت داسو سیستمز  یکی از پیشتازترین تولید کننده های نرم افزارهای شبیه سازی سه بعدی است. محصولات معروفی هم که تاکنون این شرکت ارائه داده است شامل: کتیا(در طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر) ،آباکوس(در تحلیل توسط کامپیوتر) و سالیدورک(در طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر) است.کتیا تمام ابزارهای لازم را برای تولید به کمک کامپیوتر،مدل سازی های سه بعدی،شبیه سازی و مدیریت چرخه عمر محصول،مهندسی به کمک کامپیوتر را به صورت یکجا ارائه می دهد.به همین دلیل این نرم افزار نزد مهندسان و شرکت هایی که تجهیزات هواپیمایی،خودرو و کشتی تولید می کنند بسیار محبوب است.از کتیا برای طراحی کردن قطعات و تجهیزات  صنعتی در مقیاس بزرگ استفاده می شود.در این مقاله به صورت مفصل نرم افزار کتیا را مورد بررسی قرار می دهیم.

تاریخچه ی نرم افزار کتیا

اولین نسخه از CATIA در سال ۱۹۷۷ معرفی شد که برای طراحی کردن نوعی جت جنگنده به نام 《داسو میراژ》 توسعه یافت.

نرم افزار کتیا نسخه های مختلفی دارد از جمله قدیمی ترین آن v4 است که همراه با نسخه v5 مورد استفاده در برخی از صنایع است. زیرا نسخه v4 المان های حجم، پوسته، سطح و جسم توپر است و فقط بر روی یک سیستم عامل به نام یونیکس نصب می شود.این در حالیست که نسخه v5 فقط دارای المان های جسم و سطح است و آخرین نسخه از کتیا در سال ۲۰۲۲ با عنوان v6 در دسترس قرار گرفت.

بهترین نسخه ی کتیا کدام است؟

از لحاظ اینکه کدام نسخه از کتیا بهتر است، نمی توان نظر قطعی داد. زیرا هر کدام از نسخه های کتیا دارای قابلیت ها و کاربردهای مختلفی هستند و با توجه به نیاز فرد باید از آنها استفاده شود. اما یکی از محبوب ترین ورژن های کتیا نسخه  v5 است که از لحاظ اجرا در ویندوزهای مختلف بهتر است.مثلا نمونه V5R21  برای ویندوز های ۷ و۸  بهتر است،همچنین نسخه VR5-6R2020   یکی از بهترین نسخه ها برای اجرا در ویندوز ۱۰ است.این نسخه ها هر کدام تفاوت های قابل توجهی هم از لحاظ شکل ظاهری و هم کاربرد آن در صنایع مختلف با همدیگر دارند.

لوگو نرم افزار کتیا

قابلیت های نرم افزار کتیا

نرم افزار کتیا قابلیت های فراوانی را در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهد. از جمله ی مهم ترین قابلیت های این نرم افزار می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمک به طراحی کردن سیستم های الکتریکی و توزیعی یا سیستم های الکترونیکی
• تعیین فرایندهای تولید و مهندسی سیستم
• قابلیت اصلاح کردن طرح ها
• مدلسازی پیشرفته سطوح
• امکان دادن به کاربران برای طراحی کردن رفتارهای واقعی در مدل
• توسعه گروهی محصول
• مدلسازی سه بعدی منحصر به فرد
• هر دستوری که در نرم افزار داده اند را به راحتی می توانند بیابند
• آشنایی با طراحی های مختلف بر اساس اهداف مختلف در مهندسی مکانیک

برای استفاده کامل از قابلیت های نرم افزار کتیا باید به صورت تخصصی این نرم افزار را بلد باشید و در همین راستا ما در مجتمع فنی نیاوران آموزش مقدماتی تا پیشرفته نرم افزار کتیا را در قالب دوره کتیا برگزاری میکنیم.

نرم افزار کتیا چه کاربردی دارد؟

نرم افزار کتیا یک نرم افزار بسیار پرکاربرد است و در حوزه های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد.از جمله:

• طراحی دو بعدی و سه بعدی
• کشتی سازی
• لوازم خانگی
• ماشین کاری
• عمران
• قطعات در صنایع هوافضا
• معماری
• هوا فضا و دفاع
• تجهیزات صنعتی
• تجهیزات پزشکی

طریقه نصب نرم افزار کتیا

در این بخش می خواهیم نحوه ی نصب نرم افزار کتیا را یاد بگیریم.نرم افزار کتیا در ویندوز های ۷ و  ۸ و ۱۰ به راحتی قابل نصب است.بعد از اینکه یکی از نسخه های کتیا را دانلود کردیم (بهتر است V5R21 ) باشد. برای نصب نرم افزار لازم است که مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید.

1-ابتدا به پوشه دانلود فایل رفته و بر روی گزینه Setup.exe   کلیک کنید.

2-سپس کلید Next را انتخاب و سپس گزینه yes را انتخاب  کنید.

3-مرحله بعدی که انتخاب مسیر ذخیره سازی داده های اجرایی نرم افزار است ،گزینه Next  را انتخاب و سپس yes در پنجره جدید به نمایش در می آید. دو گزینه وجود دارد، در گزینه اول کلیه قابلیت ها  و محیط های کتیا نصب می شود.گزینه دوم امکان نصب کردن زبان ها و محیط ها را فراهم می آورد.

4-بعد از اینکه یکی از این گزینه ها را انتخاب کردیم در پایین صفحه بر روی گزینه Next کلیک می کنیم.

5-پنجره جدید مربوط به تنظیمات شبکه و سرور های نرم افزار است. باز هم بهتر است بدون تغییر گزینه Next را انتخاب کنیم.پنجره بعدی هم گزینه Next را انتخاب می کنیم.

6-در پنجره دیگری که باز می شود از شما سوال می کند که آیا نرم افزار ENOVIA  که وظیفه ی مدیریت اطلاعات محصول را بر عهده دارد را نصب کند؟ اگر تمایل داشتید گزینه yes داخل کادر را انتخاب کرده و بر روی Next کلیک کرده، اگر تمایل نداشتید در این پنجره فقط گزینه Next  را انتخاب کنید.

7-در مرحله بعد سه گزینه برای ساختن یک سری آیکون های میانبر در منوی استارت و صفحه کلید نمایش داده میشود ،باز هم اگر تمایل داشتید تیک های گزینه های داخل صفحه را فعال و Next را می زنید.

8-در صفحه جدید مجدد کلید Next را انتخاب کنید.

9-حال برای اینکه فرایند نصب نرم افزار به طور کامل انجام شود، یک پنجره که شامل مواردی است که از قبل انتخاب کرده اید نشان داده می شود  و گزینه install را انتخاب می کنیم و فرایند نصب شروع می شود. و در آخر تیک گزینه I want to launch CATIAV5R21 now را فعال  و Finish را انتخاب کرده که به این ترتیب نرم افزار ایجاد می شود.

محیط کاربری نرم افزار کتیا

کتیا نرم افزاری است که بیشتر از 100 محیط کاربری دارد. در واقع نرم افزار کتیا با داشتن محیط های مختلف به مهندسین این امکان را می دهد تا به راحتی هرچه تمام، طرح های خود را با این نرم افزار پیاده سازی کنند. در این بخش تنها به مهم ترین و پرکاربردترین محیط های کاربری برنامه ی کتیا می پردازیم.

محیط Sketcher

قبل از طراحی کردن هر چیزی در نرم افزار کتیا، ابتدا باید استراتژی طراحی و فاکتورهای قطعه را مشخص کرده ، و این بسیار مهم است زیرا فاکتورهای قطعه و استراتژی طراحی روی شکل،  ترتیب، نوع و تعداد (قطعه تشکیل شده) تاثیرگذار است.

برای اینکه یک ماشین صنعتی یا سازه صنعتی مدل شود باید تک تک قطعات در این نرم افزار طراحی و مدل شود.

از آنجایی که قطعات مختلف از چندین نمایه متفاوت ساخته شده اند، برای هر کدام از مدل ها لازم به اسکچ (ترسیم) است،هر یک اسکچ باید روی یک صفحه مجزا ترسیم شود،که هر صفحه میتواند یک وجه مسطحی از یک قطعه  و یا یک صفحه از اسکچ باشد. از لحاظ ترسیم، صفحه از اسکچ بهتر است زیرا قابلیت رسم، ویرایش و مقید در نرم افزار کتیا است.

محیط کاربری نرم افزار کتیا

محیط photo studio

در این محیط از نرم افزار کتیا  می توانید تصاویر و انیمیشن های ساده را ایجاد نمایید.

محیط Assembly Design

محیط Assembly Design یک محیط طراحی مونتاژ است،به این دلیل به این قسمت طراحی مونتاژ می گویند، چون روند طراحی کردن صحیح یک ماشین از طریق محیط مونتاژ شروع می شود . در این محیط اگر قطعاتی که در محیط های دیگر به وجود آمده اند را وارد محیط Assembly Design کنیم بر روی یکدیگر قرار می گیرند.بعد از اینکه این قطعات بر روی هم سوار شدند می توانیم با استفاده از قیدهای مونتاژی که وجود دارد و همچنین محدود کردن درجه آزادی قطعات، داده هایی را از این قطعات استخراج کنیم.داده هایی مثل : فهرست قطعات، تعداد قطعاتی که در مجموعه مونتاژی به کار رفته است ، جرم مجموعه و …

هم چنین ابزارهای آنالیزی که در محیط  Assembly وجود دارد به کاربر کمک می کند تا برش هایی در بین قطعات ایجاد کند و مجموعه های اسمبل را در جهت های مختلف تغییر دهد.

در محیط اسمبل ما می توانیم یک قطعه را ایجاد کنیم و یا طوری قطعات را می توانیم طراحی کنیم که اگر یک قطعه از لحاظ هندسی ابعادش تغییر کرد، سایر قطعات هم خود را متناسب با این تغییر ،متناسب کنند و به نوعی شناور عمل کنند.

محیط functional Molded Part

در این محیط قطعه های طراحی شده برای قالب ایجاد می شود.

محیط نقشه کشی(Drafting)

در این محیط از نرم افزار کتیا، با نحوه ی ایجاد کردن نقشه ی دو بعدی از یک مجموعه مونتاژی یا قطعه برخورد می کنیم. زیرا نرم افزار های مکانیکی به این صورت هستند که طراح بعد از اینکه قطعات را ایجاد و مجموعه های مونتاژی را طراحی کرد، باید از از تک تک آن قطعات و مجموعه های مونتاژی نقشه تهیه کند و در نرم افزار و یا در صورت ضرورت روی کاغذ آنها را چاپ کند. ویژگی ای که محیط نقشه کشی کتیا دارد این است که می توان نماهای مختلف با جزئیات دقیق را به نقشه اضافه کرد و یا علائم های اختصاصی برای شخصی سازی با کارگاه تولیدی، نمادهای تلرانس گذاری هندسی،علائم جوشکاری را فراهم کرد.

در محیط نقشه کشی به دو روش می توان نقشه ایجاد کرد:

1. روش ایجاد دستی
2. روش تهیه خودکار نقشه

روش ایجاد دستی

در این روش دستوراتی مانند دایره، بیضی، مثلث،خط و…به صورت دستی برای تهیه کردن نقشه دلخواه می توانیم ترسیم کنیم و با استفاده از ابزارهایی مثل اندازه گیری ، علائم و ابعاد روی نقشه اعمال کنیم. روش دستی در صورتی کارایی دارد که ما یک نقشه کاغذی داشته باشیم و بخواهیم از آن یک نقشه با مقیاس صحیح و استاندارد درست کنیم.

روش تهیه خودکار

در این روش بعد از اینکه ما استانداردهای تهیه نقشه را تعیین کردیم، نقشه به طور خودکار در محیط پارت دیزاین یا مجموعه مونتاژی تهیه می شود.

مزیتی که این روش نسبت به روش دستی دارد  این است که قطعات به راحتی قابلیت شماره گذاری دارند و می توان لیست قطعات را استخراج کرد. همچنین پارامترهای ابعادی که وجود دارند به قطعات متصل هستند و اگر تغییری در شکل و ابعاد قطعه اصلی ایجاد شود، این تغییرات به صورت خودکار در کل محیط نقشه  یا قسمت drafting اعمال می شود.

محیط Healing Assistant

در این محیط قادر به اصلاح موقعیت وضعیت هندسی ترسیمی و کنترل آن خواهیم بود.همچنین می توانیم سطح ها را آنالیز کنیم.

از این محیط از نرم افزار کتیا می توانیم برای رفع کردن مشکلات سطح قطعات مثل آنالیز سطح و لبه خم ها استفاده کنیم.

محیط Shape Sculptor

با ابزارها و دستوراتی که در این محیط قرار دارد ما می توانیم ابر نقاط را به سطح تبدیل کنیم و یا فایل های ابر نقاط را ویرایش کنیم. در کل  این محیط (Shape Sculptior) یک محیط قوی  برای ایجاد بهینه سازی های مختلف بر روی نقاط به صورت اختصاصی  ایجاد شده است که تمامی نیازهای ما را برای بهبود بخشیدن به فایل هایی که اسکن کرده ایم را فراهم می کند.

محیط Free Style

این محیط یک محیط حرفه ای سطح سازی است. این محیط سطح آزاد اولیه را طراحی و شکل می دهد و محصول نهایی تولید می شود. در این محیط امکان طراحی کردن، آنالیز و تولید سطح ها و منحنی های آزاد بدون در نظر گرفتن اندازه و ابعاد فراهم است و همه تغییرات به صورت آزاد قابلیت تغییر را دارا هستند. همچنین در این محیط ما می توانیم تصاویر را به صورت پیش فرض وارد کنیم و تصویر سه بعدی از آن را در این نرم افزار ایجاد کنیم(جدیدترین روش مهندسی معکوس) و کار به این صورت است که شخص طراح با ایجاد کردن یک یا چند سطح اولیه، منحنی های آزاد سه بعدی و همچنین سطح مورد نظر را با آنها فرم دادن،به مدل خود رسیده و آن را تولید می کند.

محیط Advanced Machining

این محیط کامل ترین محیط برای انجام عملیات فرزکاری در نرم افزار کتیا می باشد.این محیط دارای ابزار پیشرفته ای برای ماشین کاری دو و نیم محور تا پنج محور دارد و امکان انجام دادن عملیات در ماشین کاری های چند محور را دارد.

در محیط ماشینکاری پیشرفته یک سری قطعات مانند: قالب قطعات بدنه خودرو، پره توربین وجود دارد که باید با استفاده از ماشین های فرز ۵ محور مورد استفاده قرار بگیرند که این ماشین ها به طور همزمان قابلیت جابه جا شدن در چند محور را دارا هستند.

محیط Weld Design

در این محیط این امکان فراهم است که جوش ها را در مجموعه های اسمیلی و یا قطعه هایی را که در محیط دیزاین طراحی شدند، اعمال و اجرا شود.

در این محیط طراحی گرافیکی زیادی برای جوشکاری فراهم است و ابزارهای مختلفی هم برای برآورد کردن نیاز هایی که در جوشکاری به وجود می آید و همچنین ایجاد خط جوش در قطعه های مختلف است که بر روی قطعات جوشکاری سه بعدی اعمال می شود.

همچنین اعمال کردن جوشکاری روی نقشه های که در  drafting ایجاد شده به وسیله این محیط فراهم است و طریقه کار به این صورت است که بعد از اینکه نقشه ها را کشیدید و خروجی گرفتید می توانید بروی  آن لبه ها و نقاطی که مشخص کردید ، جوشکاری را اعمال کنید.

در محیط جوشکاری، ۱۵ نوع جوش وجود دارد و هر کدام از این فرایندهای جوشکاری به یک نوع از ابزار آلات و ماشین آلات اشاره می کند.