لباس محلی کلات (خراسان)

پوشش لباس محلی کلات

پوشش و لباس محلی کردهاوترکهاو لرهای کلات شبیه لباس اقوام ترکمن بوده و کاملا متفاوت از لباس سایراقوام خراسان (قوچان، شیروان، چناران و … ) است. علت این امر می تواند نزدیکی این منطقه به مناطق ترکمن نشین آن سوی مرز و طبعا تاثیر آن در طول تاریخ حضور کردها و همچنین وجود حصاری به نام هزارمسجد (رشته کوه هزارمسجد که بین قوچان، چناران و مشهد از یک طرف و کلات و لایین و درگز از طرف دیگر قرار دارد) باشد که بین آنهاودیگراقوام خراسان فاصله انداخته است.
زنان کلات نادری لباس‌های ابریشمی می‌پوشند، ابریشم‌های قرمز رنگ. لباس‌هایی که حرف‌های بسیاری برای گفتن دارند و جشن‌های باشکوهی می‌سازند. دختران ترک وکرد شال‌های تک رنگ مشکی می‌پوشند، شلوارهای بنفش که ساق پاهای رنگی دارند.
متاهل‌ها شال‌ قرمز و مشکی با هم بر سر می‌کنند و نوعروسان یک چادر شب زرد یا سبز بر سر می‌اندازند. زنان مسن اما لباس‌های تیره تر، کت کوتاه و لباس‌های ساده بر تن می‌کنند.
کلات نادری شهرستانی با جمعیتی نزدیک به ۶۵۲۹ نفر که در روستاهای آن دو قوم کُرد و ترک ولر به صورت پراکنده سکونت دارند.
این مردمان دارای آداب و رسوم، باورها و فرهنگ خاص خود هستند. آداب و رسومی که خوشبختانه بسیاری از آن‌ها حفظ شده است. یکی از این آداب و رسوم پوشش زنان ترک وکرد است. پوششی که نه تنها زیباست، بلکه با اطرافیانش حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد.
جالب است بدانید که جنس بیشتر لباس‌های محلی زنان کلات نادری ابریشم است. این مسئله دلیل هم دارد، گفته می‌شود که از جمله صنایع رایج در منطقه کلات نادری، پرورش کرم ابریشم است. به طوریکه هنوز هم تعدادی از زنان در چندین روستای ترک نشین و کُردنشین شهرستان، از جمله در دو روستای «زاوین» و «آقداش» به بافت پارچه و لباس از ابریشم در دو شکل ساده و منقوش یا در اصطلاح محلی «پیکامدار» اشتغال دارند.

ابریشم قرمزی‌ها

از آنجاییکه رنگ قرمز، رنگ محبوبی در فرهنگ مردمان ترک کلات نادری است، بنابراین اغلب لباسهای ابریشمین، رنگ قرمز دارند. علاوه بر ابریشم، ترمه نیز از دیگر عناصر مهم در پوشش زنان ترک و لر و کرد روستاهای کلات نادری است.
لباس زنان ترک وکرد هر کدام حرفی برای گفتن دارد
شال قرمز ابریشمین منقوش و غیرمنقوش، شال مشکی یا سفید ابریشمین ساده، کت کوتاه از ابریشم راهراه یا شطرنجی، نیمتنه، بلندتر از کت، گاه از ترمه منقوش و گاه از پشم سیاه و سورمهای، پیراهن، بلندتر از نیمتنه با طرح چاک در پهلو، از ابریشم قرمز در دو طرح تماماً منقوش یا ساده شطرنجی، دامن یا دامنـ شلواری، متشکل از چهار تکة مجزا، دارای آستری، کمرک، ساق پا، دستباف در رنگهای مختلف بسته به سلیقه افراد.

هر لباس برای یک سن

در پوشش زنان این روستاها بسته به سن شان، تفاوت هایی جالبی دیده می‌شود. به عنوان مثال دختران مجرد معمولاً به جای پوشیدن دو شال قرمز و مشکی، گاه تنها به شال مشکی اکتفا کرده و گاه یک شال گلدار ترکمنی روی سر میاندازند.
پوشیدن کت در بین دختران چندان مرسوم نبوده و در ردیف دوم دامن ـ شلواریها، غالباً از پارچه ابریشم بنفش استفاده میشود. استفاده از ساق پا در بین دختران نسبت به بقیه سنین رواج بیشتری دارد. این درحالی است که زنان متاهل علاوه بر پوشیدن کت کوتاه، از دو شال قرمز و شال مشکی و سفید برای پوشش سر استفاده میکنند.
دامن ـ شلواری زنان متاهل از ابریشم قرمز دوخته شده و اینان معمولاً به جای ساقپا، جوراب پارازین میپوشند. در این منطقه همچنین رسم است که در مراسم عروسی، روی سر عروس یک چادرشب رنگی طرحدار با رنگ غالب زرد یا سبز میاندازند، پس از آن عروس بایستی تا زمان بچه دار شدن، به هنگام شرکت در مراسم عروسی دیگران، این چادر را سر کند.
چنان که اگر مهمان یک مجلس شادی در این روستاهای ترک نشین وکردنشین از جمله روستای زیبا “آقداش”قله زو”سیرزا “گرو””ژرف” «لائین» باشیم، بایستی بدانیم که علاوه بر عروس، دیگرانی که چادرشب رنگی به سر دارند، در واقع نوعروسانی هستند که تازه به خانه بخت رفته اند.

رنگ‌های تیره برای سن‌های بالا

با بالا رفتن سن، زنان از رنگهای تیره تری در پوشش خود استفاده میکنند. برای نمونه زنان مسن تر، نیم تنه های خود را به جای ترمه منقوش، از پشم ساده سیاه یا سورمه ای میدوزند، پیراهن قرمز شطرنجی بدون نقش تن میکنند و در ردیف دوم دامن ـ شلواری، از پارچه سیاه یا سورمه ای استفاده می‌کنند.
به این ترتیب هر طبقه سنی، سبک و شیوه خاصی در پوشش دارد که اگرچه شاید در نگاه ناآشنایان، تفاوتها چندان مشهود نباشد، ولی پس از مطالعه و مصاحبه، متوجه تفاوتهای بسیاری در جزئیات پوشش آنان خواهیم شد. این تفاوت ها در واقع برگرفته از سنت دیرین های است که در پس آن، باورهای یک قوم نهفته است.

براي مشاهده ساير دوره هاي مجتمع فني تهران به سايت مجتمع فني تهران مراجعه کنيد .