آموزش زبان آلمانی

زبان آلمانی یکی از زبان های خانواده ژرمنی غربی است و در اروپای مرکزی بیشترین سخنگو را دارد. این زبان، پرگویش ترین زبان اتحادیه اروپا محسوب می شود و در کنار انگلیسی و فرانسه، در میان سه زبان برتر جهان از لحاظ تعداد سخنوران، قرار دارد. همچنین از نظر آموزش زبان آلمانی نیز پس از انگلیسی در رتبه دوم جهانی قرار دارد و دومین زبانی است که در سطح جهان به عنوان زبان خارجی آموزش داده می شود. به نحوی که در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، پس از انگلیسی و فرانسه، آموزش زبان آلمانی همیت بالایی دارد و در دبیرستان ها آموزش داده می شود.

یکی از دلایل رواج و کاربرد فراون زبان آلمانی در سطح جهانی، علمی بودن آن است. زبان آلمانی در کنار روسی و انگلیسی، یکی از سه زبان علمی برتر جهان به شمار می رود و بسیاری از وب سایت ها و کتاب ها و مقالات علمی جهان به این زبان نگاشته می شود. البته کلمه آلمانی بیشتر در زبان های دیگر بدین زبان اطلاق می شود و در خود آلمانی آن را “دویچ”، به معنای مردمی یا متعلق به مردم می خوانند. نام آلمانی، از نام قبیله آلامان گرفته شده که در نواحی جغرافیایی آلمان امروزی زندگی می کرده اند.

پیشینه زبان آلمانی

تاریخچه زبان آلمانی همزمان با آغاز تغییرات همخوانی آلمانی بالا در عصر مهاجرت ها شروع می شود، درست زمانی که آلمانی بالای باستان، از ساکسونی باستان جدا می شود. این تفاوت بیشتر تغییرات چشمگیری در تلفظ ها را شامل می شد. بنابراین، نخستین گونه از زبان آلمانی، آلمانی بالای باستان بود که با تنوع قابل ملاحظه ای در گویش و نوع نوشتار همراه بود. مهم ترین ویژگی زبان آلمانی این دوره، نفوذ قابل توجه زبان لاتین، خصوصا در واژه ها، بود که به سبب سلطه صومعه ها و رواج زبان لاتین در آن ها، به وقوع پیوست. از آنجا که آلمانی بالای باستان یک زبان نوظهور بود و به تازگی از تغییرات همخوانی رهایی جسته بود، شرایط ناپایداری داشت و تغییرات بسیاری پس از شکل گیری در آن  به وجود آمد. همچنین به دلیل بی سوتدی وسیع در آلمان آن زمان و کمبود آثار نوشتاری از این زبان، تنها تا سال 1050 توانست دوام بیاورد.

پس از آن تا سال 1350 میلادی، دوره شکل گرفت که می توان آن را آلمانی بالای میانه نامید. بر اثر گسترش قلمرو ژرمن ها در این مقطع، بر تعداد آلمانی زبانان افزوده شد و تا نواحی اسلاو نشین ادامه پیدا کرد. تا حدی که این زبان به عنوان زبان رسمی و معیار دربار اشراف انتخاب شده و در دادگاه ها به عنوان زبان نوشتاری استفاده می شد. در نتیجه توانست به مرور جای زبان لاتین را در فضای رسمی بگیرد اما این دوره، با از بین رفتن بخش عمده ای از جمعیت اروپا در جریان مرگ سیاه در اواخر سال های 1346 تا 1353 میلادی، به کلی از میان رفت. پس از آن دوره جدیدی از رونق و رشد زبان آلمانی بالا با نام آلمانی بالای نو پیشین فرا رسید که در آن بیش از پیش از این زبان در مراجع قضایی و ادبیات استفاده گردید. به حدی که علی رغم وحدت میان ایالت ها، اما همه بخش های آلمانی زبان، از زبان واحدی و منسجمی استفاده می کردند. در این دوره همچنین ترجمه و چاپ ترجمه لوتر از کتاب مقدس به زبان آلمانی نقش عمده ای در معیار سازی این زبان ایفا کرد و به عنوان یک زبان معیار غیر لاتین پذیرفته شد.

مجموعه قواعد دستوری و نوشتاری زبان آلمانی معاصر که حاصل زبان آلمانی بالای نو پیشین بود، نخستین بار در سال 1952 توسط برادران گریم، گرد آوری و منتشر شد. پس از آن در سال 1901 زبان آلمانی معیار بر اساس کتاب راهنمای دودن، تعریف و به همگان اعلام گردید. آخرین اصلاحات انجام شده در خصوص زبان آلمانی معیار نیز در سال 1996 و بر اساس توافق و هماهنگی همه کشورهای آلمانی زبان صورت گرفت.

 

پراکندگی جغرافیایی زبان آلمانی

می توان گفت که زبان آلمانی در همه قاره جهان دارای سخنگویانی است. این زبان در کشورهای آلمان، اتریش، سوئیس، تیرول جنوبی ایتالیا، جامعه آلمانی زبانان بلژیک و لیختن اشتاین، به عنوان زبان رسمی و پرگویش ترین زبان شناخته می شود. در کشورهای دیگری از جمله لوکزامبورگ و استان اوپوله لهستان نیز یکی از زبان های رسمی موجود، زبان آلمانی می باشد. بنابراین می توان آن را پرگویش ترین زبان مادری اتحادیه اروپا نامید.

پس از تقسیم اجباری رخ داده در پایان جنگ جهانی دوم، امروز بسیاری از آلمانی زبانان در خارج از پهنه آلمانی امروزی به سر می برند. این گروه ها در اقلیت های کشورهای دیگر به رسمیت شناخته می شوند. از جمله این کشور ها می توان به بوسنی و هرزگوین، جمهوری چک، دانمارک، مجارستان، ایتالیا، قزاقستان، لهستان، رومانی، روسیه، اسلواکی و اوکراین اشاره کرد. در فرانسه نیز اگرچه  زبان آلمانی به عنوان زبان منطقه ای شناخته می شود، اما هنوز توسط دولت به عنوان زبان محلی یا اقلیت تصویب نشده است.

در قاره آفریقا، کشور نامیبیا، پس از سال ها مستعمرگی آلمان، هنوز چندین هزار نفر آلمانی زبان دارد که از نوادگان مهاجران آلمانی پیشین هستند. در آفریقای جنوبی نیز به همین ترتیب بیش از 12000 آلمانی زبان وجود دارد و دولت آفریقای جنوبی، از آن به عنوان یک زبان رایج، در مدرسه های بین المللی حمایت می کند.

در ایالت های داکوتای شمالی و جنوبی آمریکا، پس از زبان انگلیسی، آلمانی رایج ترین زبان در میان مردم است و در کانادا یک جامعه فعال آلمانی زبان وجود دارد که بیش از 700 هزار نفر عضو آن هستند.

در آمریکای جنوبی، به ترتیب برزیل، آرژانتین، شیلی، پاراگوئه، ونزوئلا، پرو و بولیوی بیشترین آلمانی زبان را دارند. به نحوی که در یکی از شهر های برزیل، آلمانی زبان فرهنگی رایج است و در شیلی یک شهر دو زبانه آلمانی اسپانیایی وجود دارد. اما در قاره اقیانوسیه، جز در نیوزلند، زبان آلمانی سخنگویان چندانی ندارد و تنها در تعداد کمی از مناطق توسط برخی از سالمندان استفاده می شود.

 

انواع محتلف زبان آلمانی

به طور کلی آلمانی معیار را می توان به سه نوع آلمانی معیار آلمان، آلمانی معیار اتریش و آلمانی معیار سوئیس تقسیم کرد که دارای تفاوت هایی در واژه ها و واج شناسی هستند و در برخی مناطق به نحوی متفاوت استفاده می شوند. برای نمونه در سوئیس آلمانی معیار آلمان اغلب در خانه ها و توسط مهاجران آلمانی استفاده می شود. اما آلمانی معیار سوئیس در نظام آموزشی مورد استفاده قرار می گیرد.

اما گویش های مختلف آلمانی معیار، گاها به حدی دارای تمایز در واژگان و تلفظ است که دو گویش متقابل دارای درک متقابلی از زبان یکدیگر نیستند و می توان آن ها را بر اساس تعریف متعارف زبان، زبان های جداگانه ای تلقی کرد. گویش ها به طور کلی به دو دسته آلمانی بالا و آلمانی پایین (که به ساکسونی قدیم نزدیک است) تقسیم می شود و علی رغم ریشه های تاریخی متفاوت، دو گویش از یک زبان معیار محسوب می شوند.

ویژگی های دستوری زبان آلمانی

بسیاری از ویژگی های دستوری زبان ژرمنی قدیم، هنوز هم در زبان آلمانی امروز قابل مشاهده است. از این جمله می توان به جنسیت اسم ها، پسوندها و پیشوندها و ساختن واژه های ترکیبی طولانی اشاره کرد.

آموزش زبان آلمانی نیز مانند آموزش زبان فرانسه، باید به این نکته توجه کرد که علاوه بر جنسیت داشتن مذکر و مونث اسم ها، حالت جمع نیز یکی دیگر از جنسیت های اسم است. با این تفاوت که در زبان آلمانی، جنسیت چهارمی به نام خنثی نیز وجود دارد. یکی دیگر از ویژگی های اسم در زبان آلمانی، اهمیت معرفه یا نکره بودن اسم و همچنین حالت فاعلی، مفعولی و ملکی آن است.

از دیگر ویژگی های زبان آلمانی، وجود دو نوع مفعول متمایز است. بر خلاف زبان فارسی که در آن تنها یک نوع مفعول وجود دارد، در آلمانی مفعول دارای دو نوع با واسطه و بی واسطه است که افعال می توانند یکی از این دو مفعول یا هر دوی آن ها را بگیرند.

 

اهمیت آموزش زبان آلمانی

علاوه بر مواردی از قبیل پراکندگی جغرافیایی زبان آلمانی در دنیا و رواج بسیار زبان آلمانی در اتحادیه اروپا، دلایل دیگری وجود دارد که اهمیت آموزش زبان آلمانی را دو چندان می کند.

بسیاری از مهم‌ترین آثار جهان غرب در زمینه ‌های فلسفه، ادبیات، موسیقی، تاریخ هنر، الهیات، روانشناسی، شیمی، فیزیک، مهندسی و پزشکی به زبان آلمانی نوشته شده ‌اند و همچنان به آلمانی تولید می ‌شوند. آلمانی زبان بزرگان، هنرمندان و دانشمندانی چون آرنت، باخ، بتهوون، بونهوفر، برامس، برشت، بوبر، انیشتین، فروید، گوته، گراس، هگل، هایدگر، هایزنبرگ، کافکا، کانت، مالر، مان، مارکس، موتزارت، نیچه، پلانک، شوئنبرگ، شوبرت، شومان، واگنر، وبر و صدها فیلسوف، نویسنده، هنرمند، دانشمند و آهنگساز بزرگ دیگر است.

این روزها نیز به زبان منتخب نویسندگان، فیلمسازان و متفکرانی از طیف وسیعی از پیشینه ‌های فرهنگی مانند یوکو تاوادا، ژوزانا گاسه، ترزیا مورا، مایکل استواریچ و ملیندا ناج آبونجی تبدیل شده است. نمی توان زبان آلمانی را دیگر فقط برای آلمانی ها دانست. در واقع هرگز اینگونه نبوده است. علاوه بر این آلمانی دومین زبان علمی پرکاربرد در جهان است. امروز تقریبا یک پنجم کتاب ‌های جهان به زبان آلمانی منتشر می ‌شوند که تعداد کمی از آن ها به انگلیسی ترجمه شده ‌اند. بنابراین زبان آلمانی با بخش عظیمی از تاریخ علم و اندیشه جهان پیوند خورده است و برای دستیابی به این گنجینه غنی از تاریخ علم و هنر و فلسفه، یادگیری و آموزش زبان آلمانی گریز ناپذیر است.

به لحاظ اقتصادی آلمان دومین صادرکننده بزرگ جهان است. اقتصاد آلمان در اروپا رتبه اول و در سراسر جهان رتبه چهارم را دارد. اقتصاد آن با تمام کشورهای اسپانیایی زبان جهان در مجموع می تواند قابل مقایسه باشد. همچنین میزبان شرکت های بین المللی متعددی است که می توانند به صورت مستقیم و غیر مستقیم در آن فعالیت کنند. برلین آلمان، یک بهشت پر رونق برای کارآفرینان است. برای کارآفرینان و دارندگان استارتاپ های خلاقانه و ایده های نو، بازار اروپا همواره آماده است. راه اندازی این شرکت ها در آلمان به عنوان نیروگاه اقتصادی اروپا، احتمالاً بیشترین شانس موفقیت را خواهد داشت. در نتیجه زبان آلمانی، اولین لازمه پیوستن به این چرخه پر سرعت اقتصادی است.

برای بسیاری از افرادی که قصد مهاجرت تحصیلی و ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارند، هزینه های تحصیل در خارج از کشور یکی از دغدغه های اساسی است. برخلاف کشورهایی مانند انگلستان، استرالیا، آمریکا و… که در آن هزینه های تحصیلی دانشجویان بین المللی بسیار زیاد است، در آلمان، این هزینه بسیار کمتر بوده و می توان گفت که تقریبا رایگان است. زیرا بسیاری از کلاس ها به زبان آلمانی برگزار می شود. بنابراین آموزش زبان آلمانی و تحصیل در این شرایط یک فرصت استثنائی برای مهاجران تحصیلی خواهد بود.

علاوه بر این در ایران به عنوان یک کشور توریستی که سالانه پذیرای صدها گردشگر خارجی است، یادگیری زبان آلمانی همواره یک فرصت است تا بتوان با فعالیت های مختلفی از جمله ترجمه، معرفی آثار و بناهای تاریخی و همچنین صنایع دستی ایرانی به گردشگران آلمانی زبان، علاوه بر کسب درآمد، در ترویج و معرفی فرهنگ و هنر و تاریخ کشورمان به خارج از مرزهای آن، کوشید.

کلاس های زبان آلمانی

کلاس های زبان آلمانی همچون کلاس های زبان انگلیسی بر اساس استاندارد جهانی CEFR زبان های خارجی دارای سه سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته هستند که در ادامه شرح خواهیم داد:

کلاس زبان آلمانی مقدماتی

A1: آموزش کلمات و جملات روزمره، متناسب با نیاز های ابتدایی و عمومی مانند معرفی خود و پرسش از دیگران

A2: افزایش و تکمیل خزانه لغات مورد نیاز در ارتباطات روزانه مانند مکالمات مربوط به خرید، مدرسه، محل کار و…

کلاس آموزش آلمانی متوسطه

B1: آموزش جملات ساده و مورد نیاز برای انجام یک مکالمه به زبان آلمانی در مورد مسائل مورد علاقه و موارد آشنا

B2: آموزش نکات اصلی متون دشوار در حوزه های تخصصی و افزایش توانایی برای حضور در یک محیط کاملا آلمانی زبان

کلاس آلمانی پیشرفته

C1: افزایش چشمگیر خزانه لغات و توانایی مکالمه روان و بدون تکلف به زبان آلمانی

C2: تسلط کامل بر مکالمه، نوشتار و خواندن متون آلمانی مانند یک آلمانی بومی

 

آزمون ها و مدرک معتبر زبان آلمانی

معتبرترین و شناخته شده ترین آزمون های مربوط به زبان آلمانی، آزمون های TestDAf، DSH و آزمون های مربوط به موسسه Goethe هستند که هر کدام دارای مزایا و کارایی خاصی هستند.

آزمون DSH توسط دانشگاه های آلمان انجام می شود و سطوح B2  تا C1 را در برمی گیرد. این آزمون دارای اعتبار دائمی است و در آن نمره بیشتر از 82% نشان دهنده سطح C2 است. آزمون TestDAf نیز توسط موسسه ای با همین نام برگزار می گردد و دارای اعتبار مادام العمر است که نتیجه اش در 5 سطح متفاوت ارائه می گردد و 5 بالاترین سطح را نشان می دهد.

با این تفاوت که آزمون نخست به منظور پذیرش دانشجویان خارجی در دانشگاه های آلمانی زبان و احراز شایستگی شغلی برای متقاضیان اشتغال در آلمان انجام می شود و آزمون دوم به طور کلی برای ورود به کلیه دانشگاه های آلمان انجام می گیرد و مورد پذیرش آن هاست. اما آزمون های موسسه Goethe دارای دو سطح مختلف بوده و هر سطح دارای هدف متمایزی است. سطح B1 آن برای پذیرش در دانشگاه ها و به عنوان مدرک دانش متوسط زبان آلمانی برای کارفرمایان استفاده می گردد و سطح C1 علاوه بر پذیرش دانشجویان در سطح تحصیلات تکمیلی، نوعی مدرک پیشرفته زبان آلمانی به منظور کاریابی ارائه می دهد.