نکات نگهداری از جواهرات – نگهداری از طلا و جواهرات
یادگیری روش ها و نکات نگهداری از جواهرات، مهارتی است که باعث صرفه جویی در وقت، پول و انرژی شما می شود. سنگ ها و فلزات شکننده و قیمتی، باید به خوبی محافظت شوند تا آسیب نبینند. صرف نظر از ارزش مادی یک قطعه جواهر، ذخیره سازی منظم تمام جواهرات شما، منجر می شود تا به خاطر سپردن و یافتن سریع آن ها در صورت نیاز، آسان تر شود.
در این مقاله نکاتی در مورد نگهداری از طلا و انواع جواهرات، فلزات گران بها، جواهرات عتیقه و قطعه های روزمره ارائه خواهیم کرد.
نگهداری از سنگ های قیمتی
آنچه در این مطلب می خوانید:
بسیاری از جواهرات و از جمله سنگ های قیمتی و فلزات حساس، توسط فلزات دیگر و جواهرات سخت، یا توسط ظروف نگهداری فلزی و خشن، به راحتی خراشیده می شوند. یه همین دلیل اولین و بهترین راه، آن است که قطعات دارای سنگ های قیمتی و فلزات حساس، جداگانه نگهداری شوند تا از برخورد آن ها با سطوح مختلف و دیگر جواهرات، جلوگیری شود. علاوه بر قرار دادن آن ها در جعبه ها یا محفظه های جداگانه، می توانید جواهرات دارای سنگ های قیمتی را در پارچه بپیچید یا در جعبه های اصلی خود نگهداری کنید. مخصوصا مواردی مانند الماس و مروارید که آسیب پذیری بالاتری دارند و باید در نگهداری آن ها حساسیت بیشتری به خرج داد.
در اینجا چند نکته کلیدی در مورد نحوه نگهداری از سنگ های قیمتی را به طور خلاصه بررسی می کنیم:
- برای جلوگیری از رنگ رفتگی، باید سنگ های قیمتی را دور از نور مستقیم خورشید و یا نورهای شدید صنعتی نگه دارید. برای مثال، سنگ عقیق نسبت به هر گونه نور، بسیار حساس است و تابش نور می تواند منجر به تیرگی نگین آن گردد.
- مروارید و زمرد علاوه بر نور، در برابر حرارت نیز بسیار آسیب پذیرند. بنابراین باید به دور از هر گونه منبع حرارتی نگهداری شوند.
- سنگ های نرمی مانند لاجورد، مالاکیت، فیروزه، کهربا و اوپال باید کاملا جدا از دیگر جواهرات و وسایل نگهداری شوند. زیرا اجسام نوک تیز یا برنده، به راحتی می توانند به آن ها آسیب برسانند.
نحوه نگهداری طلا
حتما می دانید که فلز طلا دارای انواع مختلفی از جمله طلای سفید، طلای زرد و رزگلد است. علاوه بر این، عیار موجود در طلا نیز می تواند بین 9 تا 24 عیار متفاوت باشد. عدد عیار در طلای جامد، نشانگر مقدار طلای خالصی است که همراه با یک آلیاژ در آن قطعه استفاده شده است. هر چه عیار در ترکیب طلا بالاتر باشد، جواهرات نرم تر و البته گران تر خواهند شد. جواهرات روزمره، اغلب از یک لایه نازک طلا ساخته می شوند که به آن روکش طلا نیز گفته می شود.
یکی از نکات مهم در مورد نحوه نگهداری طلا آن است که باید از نگهداری طلاها در فضایی با نوسانات شدید دمایی خودداری کرد. طلا را همچنین باید در فضایی با رطوبت کم نگهداری کنید؛ تا از تیرگی و تغییر رنگ آن جلوگیری شود. از آنجا که طلاهای 14 عیار و 18 عیار اغلب محبوب تر از بقیه هستند، باید توجه داشت که طلای 18 عیار آسیب پذیرتر و نرم تر از طلای 14 عیار است. بنابراین کمی راحت تر از آن خم می شود و آسیب می بیند. در نتیجه نگهداری از آن، نیازمند توجه بیشتری خواهد بود.
نکته دیگر آن است که باید گردنبندها و دستبندها و زنجیرهای طلا را جدا از هم نگه داری کنید تا از گره خوردن آن ها جلوگیری شود. بهتر آن است که آن ها را در کیسه یا جعبه خودشان، نگهداری نمایید.
جالب است بدانید که نکات نگهداری از جواهرات، خصوصا جواهرات طلا، یکی از مهمترین مباحث مورد بررسی در دوره طراحی طلا و جواهر به حساب می آید که یک سرفصل آموزشی کامل به آن اختصاص داده می شود؛ قاعدتا فردی که در حوزه طراحی طلا و جواهر مشغول به فعالیت است، باید نکات نگهداری از جواهرات را بیشتر و بهتر از هر کس دیگری، از بر باشد.
نگهداری جواهرات نقره
انواع مختلفی از جواهرات نقره وجود دارد که هر کدام دارای درجه های مختلف و آلیاژهای جدید غیر کدر کننده نیز هستند. برای نمونه برخی ممکن است از جنس برنج و برنز با روکش نقره عرضه شوند. با این وجود، زیورآلات نقره به دلیل کدر شدن عمیق و سریع، اغلب به راحتی قابل شناسایی اند. البته با استفاده از روش های صحیح نگهداری جواهرات نقره، می توان از این تیرگی آن ها پیشگیری کرد و یا میزان آن را کاهش داد. در اینجا به چند مورد از اصول نگهداری نقره جات اشاره می کنیم:
- جواهرات نقره با هر درجه ای را باید در جای خشک و با دمای متعادل نگهداری کرده و از رطوبت و نوسانات دمایی حفظ کنید.
- بهتر است زیورآلات نقره را در کیسه های ضد لکه قرار دهید.
- می توانید جواهرات نقره ای را به جای کیف یا جعبه، در یک تکه پارچه نرم یا نمدی بپیچید.
- به هیچ وجه جواهرات از جنس نقره را در معرض هوای سرد و نور شدید کدر کننده قرار ندهید.
- برای شستشو و تمیز کردن جواهرات نقره، فقط از یک پارچه پولیش یا یک تکه نمد ظریف استفاده نمایید.
نگهداری جواهرات عتیقه
نگهداری و ذخیره سازی جواهرات عتیقه، دارای حساسیت بیشتری است. بسیاری از محصولات عتیقه را می توان با نگهداری صحیح و اصولی، تا سال ها سالم نگه داشت و به نسل های بعد خانواده و عزیزان، تحویل داد؛ مانند بسیاری از حلقه های نامزدی و ازدواج و سرویس های قدیمی که نسل به نسل منتقل می شوند. به همین دلیل هر قطعه از جواهرات عتیقه و قدیمی، باید به صورت جداگانه نگهداری شوند تا سطوح و لبه های تیز فلزات و جواهرات، با هم تماس نداشته باشند و به یکدیگر آسیب نرسانند.
جواهرات قدیمی ممکن است جنس های مختلفی مانند نقره، طلا، مس، برنز، قلع، برنج، منیزیم و حتی آهن و فولاد داشته باشند و اغلب ارزش آن ها نه صرفا به سنگ و فلز به کار رفته، بلکه به قدمت و اصالت آن ها است.
یکی از اصول مهم در نگهداری جواهرات عتیقه، مربوط به شستشوی آن ها است. برخی از پاک کننده اولتراسونیک برای شستشو و تمیز کردن انواع جواهرات استفاده می کنند. این ماده می تواند برای اغلب موارد، کاربرد مناسبی داشته باشد. اما پیشنهاد می شود قطعات عتیقه را به هیچ وجه با این روش تمیز نکنید. زیرا این ماده می تواند باعث سست شدن فلزات شود و به پوشش های آنتیک، آسیب برساند. مهم ترین عامل در نگهداری از جواهرات عتیقه، محافظت در برابر کدر شدن، خراش و خوردگی است که می توان با نگهداری مناسب از آن پیشگیری کرد.
نکات زیر را در رابطه با نحوه نگهداری جواهرات عتیقه به یاد داشته باشید:
- بهتر است جواهرات قدیمی را در جعبه های ضد لکه یا دستمال جواهرسازی و حتما به صورت جدا از هم قرار دهید.
- کیسه های مهر و موم نیز گزینه مناسبی برای نگهداری از جواهرات عتیقه هستند.
- پارچه های مخملی نرم یا جعبه های پنبه ای که در جعبه جواهرات ایمن نگهداری می شوند نیز گزینه ای دیگر برای نگهداری از جواهرات عتیقه به حساب می آیند.
نحوه نگهداری جواهرات روزمره
جواهرات روزمره اشاره به زیورآلاتی دارد که به طور معمول و روزانه از آن ها استفاده می کنیم؛ مانند انگشترهای کوچک، گردنبندهای ظریف و… . از آنجا که این موارد در اغلب مواقع، همراه شما هستند و کمتر آن ها را درون جعبه های نگهداری قرار می دهید، به چند نکته درباره نحوه استفاده از آن ها که می تواند به نگهداری از این جواهرات مربوط باشد، می پردازیم:
- بهتر است در هنگام انجام برخی فعالیت ها مانند آشپزی و یا ظرف شستن، جواهرات متداول مربوط به دست ها مانند انگشتر، النگو یا دستبند خود را کنار بگذارید. زیرا برخی مواد غذایی و یا مواد شوینده می توانند باعث آسیب به فلزات قیمتی شوند.
- در هنگام ورزش کردن نیز بهتر است از آن ها استفاده نکنید. زیرا تعریق بدن می تواند باعث کدر شدن و تیرگی برخی جواهرات مانند نقره، برنج و … شود.
- در هنگام نگهداری، جواهرات قیمتی تر مانند طلا را از سایر جواهرات روزمره مانند نقره یا دیگر فلزات، جدا کرده و در ظروف مجزا نگه دارید.
نحوه شستن جواهرات
همه جواهرات، از جواهرات روزمره گرفته تا آن دسته از قطعات باشکوهی که فقط در مناسبت های خاص استفاده می شوند، نیاز به تمیز شدن و جلادهندگی دارند. نحوه شستن جواهرات و تمیز کردن آن ها، یکی از مهمترین نکات نگهداری از جواهرات به حساب می آید.
برخی از افراد، جواهرات خود را بیش از حد تمیز می کنند. در حالی که برخی دیگر، به ندرت این کار را انجام می دهند. به همان نحو که شستشوی بیش از حد آن ها می تواند باعث آسیب و سایش زودرس شود، تمیز نکردن‌شان نیز می تواند به مرور زمان، باعث تحلیل رفتن و تیرگی قطعات مورد علاقه شما گردد. بسته به نوع و جنس جواهرات، باید چند فاکتور را در تمیز کردن آن ها در نظر گرفت.
در اینجا تعدادی از تکنیک ها و نکات امتحان شده و واقعی برای تمیز کردن و شستشوی جواهرات را آورده ایم.
روش تمیز کردن جواهرات خاص
آزموده ترین و بهترین راه برای تمیز کردن جواهرات خاص، استفاده از یک محلول خانگی است. برای تهیه این محلول، به وسایل ساده ای مانند یک ظرف، آب ولرم، یک مسواک نرم و مقداری مواد شوینده ملایم نیاز دارید. هر چه ماده شوینده ملایم تر باشد، بهتر است.
به این منظور، یک قطره مایع ظرفشویی را در یک کاسه با مقداری آب ولرم مخلوط کنید. برای جواهرات ظریفی که سنگ های قیمتی شکننده ندارند و بسیار کثیف هستند، می توانید جواهرات را برای چند دقیقه در مخلوط خیس کنید. اما سنگ های قیمتی ظریف، به هیچ وجه نباید بیشتر از چند ثانیه در محلول بمانند.
در مرحله بعد، از مسواک یا یک براش نرم و لطیف برای پاک کردن هرگونه کثیفی باقی مانده استفاده کنید و آن را به آرامی بر روی سطح جواهرات بکشید. برای تمیز کردن کثیفی نقاطی که دسترسی به آن ها سخت است، می توانید از یک خلال دندان استفاده کنید. البته دقت داشته باشید که این کار را با احتیاط انجام دهید.
همانطور که در حال تمیز کردن جواهرات هستید، به سنگ های شل یا مواردی که نیاز به تعمیر دارند، توجه نمایید. اگر سنگ های قیمتی شل هستند، تا پیش از انجام تعمیرات لازم، استفاده از جواهرات را متوقف کنید.
در نهایت جواهرات را با یک پارچه لطیف و بدون پرز، خشک کنید و اجازه دهید قبل از قرار دادن مجدد در جعبه، کاملا خشک شوند.
روش تمیز کردن جواهرات نقره
برای تمیز کردن جواهرات نقره، مقداری پولیش نقره بردارید یا با استفاده از فویل، جوش شیرین، نمک و آب، یک محلول خانگی درست کنید. کف یک ظرف یکبار مصرف بزرگ را با فویل آلومینیومی بپوشانید؛ به نحوی که طرف براق آن، به سمت بالا باشد. سپس جواهرات را در ظرف قرار دهید تا با فویل در تماس باشند.
داخل ظرف، مقداری جوش شیرین و نمک بپاشید. این مقدار به میزان آبی که مصرف می کنید، بستگی خواهد داشت؛ اما حدودا یک قاشق غذاخوری برای هر فنجان آب استفاده می شود. سپس آب جوش را داخل ظرف بریزید تا جواهرات کاملا در آن غوطه ور شوند.
اجازه دهید جواهرات تا زمانی که تیرگی آن ها از بین برود، در محلول بمانند. سپس آن ها را با دقت جدا کرده و با یک پارچه بدون پرز، کاملا خشک نمایید.
شستشوی طلا
بدون شک نحوه شستشوی طلا، یکی از مهمترین و حساس ترین مباحث در خصوص نکات نگهداری از جواهرات است. پیش از بیان هر نکته ای، باید این را بدانید که طلای اصل، به خصوص قطعاتی که خلوص بالاتری دارند (مانند طلای 18 و 24 عیار)، به ندرت و تنها تحت شرایط خاص، دچار تغییر رنگ، کدر شدن و حتی کثیفی می گردد. برای تشخیص طلای اصل از طلای بدل و تقلبی نیز راه های مختلفی وجود دارد که اگر علاقمند به یادگیری آن ها هستید، پیشنهاد می شود مقاله مربوط به تشخیص طلا از بدل را مطالعه نمایید.
برای تمیز کردن و شستشوی جواهرات طلا، بدون هیچگونه محصول تجاری خاصی، می توان یک محلول خانگی تهیه کرد. برای این منظور کمی مایع ظرفشویی ملایم را در آب گرم و نه داغ، مخلوط کنید. چند قطره آمونیاک به آن اضافه کرده و با یک مسواک نرم، محلول را بر روی قطعه طلا به آرامی پخش کنید. سپس طلا را در آب ولرم قرار دهید تا آبکشی شود و بعد با حوله کاغذی یا پارچه معمولی بدون پرز، خشک نمایید.
باید به خاطر داشته باشید که طلا، یک فلز نرم و ظریف است. بنابراین در طول فرآیند مسواک زدن و خشک کردن، باید به آرامی عمل کنید. همچنین خطراتی وجود دارد که هنگام تمیز کردن جواهرات طلا باید به آن ها دقت نمایید. برای مثال به دلیل احتمال زیاد سیاه شدن جواهرات طلا، چند ماده خاص وجود دارد که باید از به کار بردن آن ها برای نگهداری از جواهرات طلا و شستشوی طلا اجتناب کرد:
- صابون: از قرار دادن هرگونه صابون با مواد ناشناخته بر روی قطعات طلا خودداری کنید. فقط صابون ظرفشویی می تواند گزینه مناسبی باشد.
- کلر: کلر، به خصوص در دماهای بالا، مانند وان آب گرم، می تواند به طور گسترده به جواهرات طلا آسیب برساند یا رنگ آن ها را تغییر دهد. به طور کلی در هنگام استفاده از سفید کننده کلر، باید قطعات طلا را از خود دور کنید.
