معماری ایرانی

معماری ایرانی و المان های موجود در آن

معماری در حقیقت هنری  آمیخته با فرهنگ ، زیبایی ، سلیقه ، آداب و رسوم و نوآوری می باشد و در تلفیق تمامی این اجزا به یک نتیجه می رسیم که آن هم خلق یک طرح معماری است.

به سبب هنر دوستی ایرانیان و ارتباط خوبی که از دیرگاه بین ایرانیان و هنر شکل گرفته است ، هنر معماری همواره برای ایرانیان جایگاه خاص و غیر قابل انکار داشته است. به طوری که وقتی به سابقه هنر معماری در جهان نگاه می کنیم ، می بینیم که ایرانیان باستان با نهایت ذوق و خلاقیت آثاری همچون تخت جمشید ، معابد و آتشکده ها ، کاخ های باستانی و آرامگاه بزرگان باستان همچون کوروش را خلق کرده اند که در آن زمان نظیر چنین آثاری در دنیا وجود نداشته است.

معماری ایرانی اسلامی

اما با گذشت زمان و با گسترش اسلام در بین ایرانیان ، معماری ایرانی به اوج جایگاه خود رسید و قدرت و آوازه ایرانیان در این زمینه ، در جهان طنین انداز شد. آثار معماری ایرانی – اسلامی که پس از ظهور اسلام در ایران خلق شده اند ، جلوه ای از باورها ، اعتقادات مذهبی ، سنت های مردمان و آداب و رسوم موجود در بین مردمانی که در آن زمان می زیسته اند ، می باشد. و با توجه به موقعیت های جغرافیایی متفاوت و تعدد اقلیم های آب و هوایی در ایران ، می توانیم به هنر دست نیافتنی معماری ایرانی که ترکیبی از المان های ذکر شده می باشد ، پی ببریم.

اگر علاقه مند به معماری داخلی و یا دکوراسیون داخلی هستید ، پیشنهاد ما به شما آموزش دکوراسیون داخلی مجتمع فنی تهران می باشد.

عناصر معماری اصیل ایرانی

سعی داریم در این مقاله با اشاره به چند اجزا و المان از موارد موجود در هنر معماری ایرانی ، بتوانیم درک بهتری از این هنر که در بهترین شکل ممکن در طول این سالیان به یادگار مانده است ، بدست آوریم.

 در های ورودی : درهای ورودی معمولا از ترکیب دو لنگه در که از دو طرف به دیوار آجری یا خشتی محدود می باشد ، بوجود آمده اند. بر روی درهای ورودی که از آن ها در جلوی ورودی خانه ها استفاده می شد ، دو کوبه متفاوت در نظر می گرفتند که این تفاوت صاحب خانه را از جنسیت شخصی که پشت در ورودی حضور داشت ، مطلع می ساخت. یکی از کوبه ها که صدای بلند تر و ضخیم تری داشت ، بیانگر این بود که شخصی که پشت در حضور دارد ، مرد می باشد و هنگامی که کوبه دیگر که صدای پایین تر و آرامتری داشت ، کوبیده می شد به معنای آن بود که شخصی که در پشت در ورودی حضور دارد ، یک خانم است. همین نکته کوچک ، نشان دهنده این می باشد که معماری ایرانی در چه حد به جزئیات اهمیت قائل شده است و می فهمیم که در این نوع معماری همواره سعی بر آن بوده  تا امکانات و مصالح در دسترس ، بهترین و دقیق ترین استفاده را داشته باشند. معمولاً در بالای درهای ورودی از نوشته ها و دعاهایی استفاده می شد که با خطی زیبا به نگارش درآمده و با ترکیبی از رنگ های آبی ، مشکی و سفید آمیخته شده بودند.

 دهلیز و هشتی ها : دهلیز ها حد فاصل میان در ورودی و فضای خانه بودند که از دو طرف بین دیوارها محصور شده بودند. در معماری های ایرانی گاهی اوقات بسته به شرایط موجود بعد از در ورودی به دهلیز و بعد به هشتی می رسیم ، اما گاهی اوقات هم دهلیز حذف شده و یکسره بعد از د ، وارد بخش هشتی می شویم. هشتی ها معمولاً فضایی سرپوشیده هستند که به نوعی برای حفظ حریم میان خانه و بیرون از درب ورودی کاربرد دارند.

 حیاط : بعد از گذر از بخشی که فضای بیرونی را از محیط داخلی خانه جدا می کرد ، به قسمتی می رسیم که معمولا در همه خانه ها و معماری های ایرانی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در معماری ایرانی همیشه سعی بر آن بوده است تا با ایجاد یک فضای چهارگوش ، قسمتی تحت عنوان حیاط ، بعد از ورودی خانه در نظر گرفته شود ، که در مرکز حیاط هم از یک حوض استفاده میشد. که همین حوض سبب میشد که آب و هوای خانه به حد قابل قبولی از اعتدال محیطی برسد.

 بادگیرها : بدون شک اگر در مورد معماری ایرانی حرفی به میان باشد ، می بایست از بادگیرها که یکی از دقیق ترین و شگفت انگیزترین قسمت های این نوع معماری هستند ، صحبت کنیم. بادگیرها بیشتر در بخش های مرکزی و جنوبی کشور مورد استفاده قرار می گرفتند. وظیفه اصلی بادگیرها تهویه آب وهوای موجود در فضای خانه بوده است و معمولاً در بالای بام ها و یا آب انبارها به صورت برج های کوچک ساخته می شدند. سیستم کاری در بادگیرها به این شکل است که با به واسطه حفره های موجود در این سازه ، هوای بیرون به داخل بادگیر کشیده شده و با تشت آبی که درون بادگیرها تعبیه می شود ، هوای گرم و خشکی که به داخل کشیده شده ، به هوایی خنک و مرطوب تبدیل می گردد و پس از آن به داخل فضای خانه راه پیدا می کند. ساخت بادگیرها در ایران به دوران باستان باز می گردد و همین المان نشان دهنده ذوق و خلاقیت و نیز استعداد ایرانیان در بکار بردن مصالحی است که در دسترس همگان می باشد ، اما همه به بهترین شکل از آن ها استفاده نمی کنند.

در معماری ایرانی از این دست نوآوری ها و خلاقیت ها به وفور دیده می شود و همانطور که گفته شد ، ترکیب این ذوق و خلاقیت با فرهنگ ، آداب و رسوم و زیباشناسی ، هنرمعماری ایرانی را در جهان زبانزد کرده است. به نحوی که می بینیم بسیاری از شاهکارهای بزرگ معماری دنیا مثل تاج محل هندوستان را یک معمار ایرانی طراحی کرده است.