در این مقاله در هر قسمت به تعریف واژه های معماری سنتی ایران میپردازیم.واژه هایی که با( الف) شروع میشوند در قسمت اول مطرح شده است.
- آب بند:دیوارهایی از سنگ و آجر که با بستن آن در رودخانه ها باعث بالا آمدن آب و ذخیره آن شده و در هنگام لزوم به مصرف کارهای کشاورزی و غیره می رسید .برای جلوگیری از نشت آب دیوارهای بندها را با سا روج می انداییدند .
- آبراهه (راه آب ): حوض ها ، استخرها وآبگیرها دارای سوراخی بودند که به راه آب وصل بوده و آبهای مانده را به وسیله لوله هایی سفالی به نام (تنبوشه ) یا (گنگ )هدایت می کردند .
- آبریزه (آریچه):فضای بین دو سقف هلالی و گنبدی برفراز بام که آب باران را به سوی ناودان هدایت می کند .در پشت بامهای تخت این فضا را می پوشانند .
- آب شکن: بخشی از بدنه ی (پل) است که به صورت هرمی و دو مثلث مماس بر هم به صورت آبخورکشی فشار آب را شکسته،تقسیم و به دو طرف آن هدایت می گرداند.
آجر : خشتهایی از گل پخته به اندازهای مختلف که ازآن در بناهای آجری استفاده می کنند .آجر عربی شده (آگور) یا (آگر)است.علت استفاده بیشینه آجر در معماری سنتی ایران نسبت به ساخت ابزاراهای دیگر ،گذشته از زیبایی این است که (آجر پردوام تر از سنگ است،هزینه آن بسیار کمتر است .ساختمان به سرعت بیشتر به پایان می رسد . و امرزه در بخش دکوراسیون داخلی نیز از آجر استفاده می کنند
آجر تراشی:در گذشته در میان رسته ی آجر کاران گروهی پیشه شان آجر تراشی بود. “آجر تراشی زاییده ی اندیشه ی معماران ایرانی است . اجر تراشی غیر از ایران درهیچ کجای عالم رایج نبوده است.”
آجر لعابدار:آجری است که در “موقع پختن خشت یا سفال بر روی آن نمک طعام پاشیده می شود .”لعابدار کردن آجر از این جهت صورت می گیرد که آب در آن اثر نکند. لعاب دادن آجر پدیدع ای نونیست و شیوه ای است که از دوران باستان انجام می گرفته است.
آسباد (آسیای بادی ):ستون ها ودیواره های این آسیا را از سنگ و خشت ساخته اند، طوری که باد مثل پرچ به میان آن فرو می رود و با تمام قدرتش سه بال از هشت بال پرهای آن را که کثیرالاضلاع شکل است به حرکت در می اورد… . بال ها به دیرکی عمودی کار گذاشته شده نشسته اند ، در بالای این دیرک و در سوراخ آن یک قطعه چوب افقی میچرخد و پایین دیرک ،داخل اسیا سنگ رویین آسیا را روی زیرین به حرکت در می آورد .” و باعث خرد شدن و تبدیل به آرد شدن آنها میشود . محل این اسیا های بادی بیشتر در ناحیه بادخیز سیستان و خراسان است. 
آسمانه :آسمانه (سقف)خانه ها در ایران بنا به موقعیت آب وهوایی متفاوت ساخته می شود.
آویز: نوعی تزیین درهای چوبی است . پاره ی چوبی کنده کاری که از کلگی چهارچوب در حدوده 20 سانتی متر پایین آمده و در بالای در ورودی قرار می گیرد. این شیوه ی خاص تزیین درهای چوبی در شمال ایران رواج داشته .
آوگون:در اصطلاح معماری به “انحنای پای”برخی از گنبد ها میگفتند و این کجی پایه ی گنبد برای جلوگیری از رانش طاق و گنبد بوده است . پدر معماری سنتی ایران ، مهندس دراین بابا آورده است :” درفرود (قاعده)گنبدهای گسسته ی گریودار گاهی آوگون می گذاشتند ، یعنی منحنی گنبد را متمایل به درون می ساختند .” نام دیگر آوگون “خود” است.
آیینه کاری :“نوعی تزیین ساختمان که به وسیله ی ایینه های کوچک و نشاندن آنها بر دیوتر و سقف ، اشکال هندسی و گل بته های مختلف ایجاد میکنند.”رایج ترین طرح های آیینه کاری مشهور به گره است و دیگری قاب بندی می باشد.
